Slusarz, Franciszek

wersja cyfrowa dostępna na miejscu

wersja cyfrowa dostępna w internecie

Narracja

Historia ojca, uczestnika wojny bolszewickiej (pierwsze lata po otrzymaniu ziemi w Jodkiszkach) 001, ok. 1 min 

Dzieciństwo (szkoła w Bieniakoniach i w Lidzie, wybuch II wojny światowej, życie pod okupacją sowiecką, aresztowania); 001, ok. 2 min

Przesiedlenie – luty/marzec 1940 roku (wkroczenie NKWD, sroga zima, podróż pociągiem w okolice Lidy, życie w wagonie towarowym, słonina pieczona w żelaznym piecyku, Rosjanin Kola – towarzysz podróży, przeładowanie w Mołodecznie, tłok, 30 pasażerów, postój w Mińsku i Smoleńsku); 001, ok. 3 min

Życie w wagonie towarowym (pożywienie w podróży: chleb jęczmienny, zupa z prosa, zapas węgla i drzewa do palenia w piecyku, wielogodzinne postoje, sposoby na otwarcie drzwi wagonu); 001, ok. 11 min

Trasa podróży; 001, ok. 17 min

Przekroczenie Uralu (otwarcie wagonu, dozwolone rozmowy ze strażnikami i opuszczanie pociągu, zaskoczenie na widok dwujęzycznych napisów - Kazachstan); 001, ok. 18 min

Spis deportowanych rodzin (ok. 200 osób, wręczenie fufajek i walenków, podróż przez step do Stalinskiego Ródnika – dziś Aksun, kopalnia węgla); 001, ok. 20 min

Warunki mieszkaniowe w Stalińskim Ródniku (domy - dachy i ściany z tarniny i gliny, posiłki w stołówce, dwa razy dziennie, choroby związane ze zmianą klimatu); 001, ok. 24 min

Praca rodziców (matka – praca nocą przy pilnowaniu biura, później obsługa pompy w kopalni – praca na wysokości, ojciec – praca w kopalni); 001, ok. 26 min

Realia pracy w kopalni (wydobycie rud złota, praca u Kazacha, ciężka praca fizyczna, przyswojenie języka, warunki pracy: brak oświetlenia, stała temperatura ok. 12 stopni, lampy naftowe, dym osiadający na płucach); 002, ok. 1 min

Poszukiwanie i oczyszczanie złota (laboratorium, oczyszczanie złota i formowanie sztabek); 002, ok. 14 min

Życie codziennie w Kazachstanie (60% ludności – Kazachowie, tradycyjny, koczowniczy tryb życia na stepach, hodowla owiec, koni, wielbłądów, krów, siano gromadzone na zimę, silny wiatr – buran); 002, ok. 17 min

Opowieści współpracowników (wywózka na Kołymę); 002, ok. 24 min

Relacje z Kazachami (podobieństwo alfabetu); 002, ok. 27 min

Bony na zakupy (tzw. „złote ruble”); 002, ok. 30 min

Wiadomości ze świata (gazety po kazachsku, jedyne radio - na poczcie, możliwość zamontowania głośnika w domu, zgromadzenia pod budynkiem poczty, informacja o wkroczeniu wojsk niemieckich); 003, ok. 9 min

Opis mieszkania (po rodzinie Rosjan, dobre warunki, podłoga, żelazny piecyk, drugi pokój z „ruską pieczką”); 003, ok. 10 min

Amnestia (przemowa pisarki komunistycznej, Wandy Wasilewskiej); 003, ok. 12 min

Wspomnienia o kierownikach; 003, ok. 14 min

Powołanie do służby wojskowej (opis podróży odbytej w celu dołączenia do armii); 003, ok. 20 min

Otrzymanie dokumentów klasy „wolny” (podział ludności Związku Sowieckiego na trzy klasy: „wolny”, „specjalny” - dla przesiedlonych „zakluczony” - tzn zamknięty, informacje zawarte w dokumentach: imię, nazwisko, narodowość); 003, ok. 24 min

Opis dalszej podróży (Pietropawłowsk, Czelabińsk, opisy krajobrazu i klimatu południowej Syberii, rolnictwo sowieckie); 004, ok. 1 min

Pobyt w Czelabińsku (problemy z zakupem żywności); 004, ok. 2 min

Podróż koleją na południe, do Orenburga (głód, uszczuplone zapasy żywności, zakupy w mieście); 004, ok. 3 min

Marynarze, lotnicy i specjaliści wojskowi wysyłani do Anglii; 004, ok. 5 min

Dalsza podróż (transport polskimi wagonami do Taszkientu, trudy podróży, postój nad jeziorem Aralskim, kupy soli, pustynia, dojazd do Kagan); 004, ok. 7 min

Omyłkowa podróż koleją w kierunku Tadżykistanu (opuszczenie pociągu, sprzedaż pasa wojskowego w zamian za żywność na miejskim bazarze); 004, ok. 15 min

Powrót do Kagan (poszukiwanie transportu na dworcu kolejowym, podróż w estońskim wagonie pierwszej klasy, rosyjski oficer – wymiana paczki papierosów na suchary); 004, ok. 21 min

Ceny chleba; 004, ok. 28 min

Podróż do Karakul (skok z platformy pociągu, noc w szopie, ucieczka przed świtem); 004, ok. 29 min

Kołchoz na trasie do Karakul (praca na polu bawełny, życie codziennie w kołchozie: warunki mieszkalne i sanitarne); 005, ok. 3 min

Przejazd do Karakul (głód, kradzież owcy,kolejne stacje po drodze, warunki pogodowe, zima); 005, ok. 7 min

Pobyt w kołchozie Kaganowicz (Uzbekistan, brak pracy, podstawą diety mąka i kukurydza, poszukiwanie pożywienia, Boże Narodzenie spędzone w kołchozie); 005, ok. 16 min

Pobyt w Burgundi (opisy zwyczajów Uzbeków: „zasłony” na głowach kobiet, placki - „lepioszki”, łaźnia z gorącą wodą); 005, ok. 24 min

Rodzina żydowska z Mińska (członkowie kołchozu); 005, ok. 26 min

Stosunki między pracownikami kołchozu (rozmowy w jidysz, rola rozjemcy w konfliktach); 005, ok. 28 min

„Białorusini” w kołchozie; 005, ok. 31 min

Wezwanie do wojska (choroba, podróż do kołchozu na ośle, epidemia tyfusu); 006, ok 1 min

Rekonwalescencja w domu „Białorusina”; 006, ok. 2 min

Choroba (wizyta w przychodni, lekarka tatarskiego pochodzenia, skierowanie do szpitala oddalonego o 20 km, podróż do szpitala na wozie wypełnionym słomą, awaria traktora, oczekiwanie na miejsce w szpitalu); 006, ok. 5  min

Pobyt w szpitalu w Uzbekistanie (personel, Polacy, Rosjanie, niedobory żywności); 006, ok. 8 min

Wizyta na bazarze (sprzedaż pióra i marynarki); 006, ok. 13 min

Prace dodatkowe w kołchozie (wynagrodzenie w formie pszennego placka); 006, ok. 17 min

Ostatnie dni pobytu w kołchozie (remont mieszkania głównego zarządcy); 006, ok. 20 min

Dalsza podróż w celu dołączenia do Wojska Polskiego (do Dżalalabad, mijany po drodze kołchoz niemiecki, przeprawa przez rzekę, trudne warunki podróży, zmęczenie); 006, ok. 28 min

Dżalalabad (pomoc władz polskich, kąpiel w łaźni i dezynfekcja); 006, ok. 38 min

Wyjazd z Dżalalabad do Fergany; 006, ok. 39 min

Pobyt w Gorczakowie (znajomość z kapitanem, obiad w kasynie, przerwa wielkanocna, polska komisja wojskowa, otrzymanie kategorii A1, wybór destynacji); 007, ok. 1 min

Marsz do Margelan (wyposażenie żołnierza, dezynfekcja); 007, ok. 4 min

Powrót do Gorczakowa (życie codzienne w wojsku, gimnastyka, otrzymanie pełnego umundurowania, prace dodatkowe, praca w roli kucharza); 007, ok. 8 min

Krajobraz Kotliny Fergańskiej; 007, ok. 10 min

Przysięga (3 maja); 007, ok. 13 min

Podróż (Samarykant, Kermene, odparzone stopy, czerwonka, śmierć kompanów podróży); 007, ok. 16 min

Choroby trapiące wojsko („kurza ślepota”, lekarstwo - rybi tran); 007, ok. 27 min

Warunki klimatyczne (podróż przez pustynię, burze piaskowe); 007, ok. 28 min

Spotkanie z generałem Andersem; 007, ok. 35 min

Wysokość żołdu; 008, ok. 1 min

Port (wejście na tankowiec, rejs, nowe, nieznane krajobrazy, palmy); 008, ok. 3 min

Refleksje dotyczące żywności (owoce, irackie daktyle, kompot owocowy); 008, ok. 7 min

Umundurowanie żołnierzy w klimacie tropikalnym (szorty, lekkie podkoszulki, hełmy korkowe lub australijskie kapelusze); 008, ok. 9 min

Pobyt w Iranie (warunki klimatyczne, upał, granica z Irakiem, problemy zdrowotne, odwodnienie); 008, ok. 11 min

Miasto Kanakin (opis przyrody, pobyt w szpitalu polowym, lekarz pochodzący z Indii, opis miejscowych obyczajów, wyprawy nad rzekę); 008, ok. 19 min

Przystąpienie do nowo utworzonej jednostki (elitarna grupa); 008, ok. 28 min

Podróż koleją wąskotorową do Bagdadu i przez Tygrys i Eufrat; 008, ok. 30 min

Pobyt w brytyjskiej bazie lotniczej w Habaniji, Irak, grudzień 1942 roku (Ormianie pracujący w roli strażników); 008, ok. 31 min

Życie codzienne w obozie wojskowym (jezioro i kanał, flora i fauna: łososie, żółwie, warunki mieszkaniowe w obozie, kuchnia polowa); 008, ok. 36 min

Szkolenia wojskowe (nauka jazdy); 008, ok. 40 min

Klimat (1943 rok, upały, „przerwy tropikalne” - zakaz opuszczania namiotu między 10 a 17, picie wody z solą); 009, ok. 1 min

29.09.1943 - podróż z Habanija do Palestyny (stanowisko kierowcy pojazdu); 009, ok. 3 min

Pobyt w Bejrucie (ochrona miast, przyjazne nastawienie mieszkańców miasta do żołnierzy polskich, manewry, wycieczka do Jerozolimy); 009, ok. 5 min

Wyjazd do Egiptu (zima 1943 roku, kursy specjalistyczne budowy samolotów); 009, ok. 11 min

Rejs do Taranto (warunki na statku, żywność, warty, włoska baza morska w Taranto, wyładowanie w porcie, nocleg w zbombardowanym budynku, działania wojskowe);  009, ok. 15 min

Bitwa o Monte Cassino (przygotowania, wrażenia z pierwszego ostrzału, umiejętność snu pod ostrzałem, bombardowania, hałas, zmęczenie, zapach prochu, wkroczenie do klasztoru); 010, ok. 1 min

Radiostacja 5. dywizji (muzyka, komunikaty po niemiecku); 010, ok. 12 min

Ostrzał; 010, ok. 13 min

Przejazd do miasta Campo Basso i Pescary nad Adriatykiem (opustoszałe, odpoczynek, wille nadmorskie); 010, ok. 15 min

Stanowisko operatora radaru; 010, ok. 19 min

Pobyt w Fermo (okres żniw, przyjęcie we włoskim domu, poczęstunek: domowe wino, makaron, włoscy partyzanci - uzbrojenie); 010, ok. 20 min

Kurs naprawy radarów (przynależność do służby warsztatowo-naprawczej); 011, ok. 1 min

Koniec II wojny światowej; 011, ok. 2 min

Pobyt w Urbisaglii (praca w warsztacie, zakwaterowanie w mieszkaniu prywatnym); 011, ok. 5 min

Wyjazd z Włoch (31 lipca 1946 roku, przejazd przez Niemcy, Francję, do Wielkiej Brytanii); 011, ok. 11 min

Poszukiwanie pracy cywilnej w Wielkiej Brytanii (praca w fabryce w Sheffield); 011, ok. 22 min

Kontakt z rodziną podczas II wojny światowej  (korespondencja, listy, poczta polowa w Iraku); 011, ok. 24 min

Biuro ewidencji osób powracających ze Związku Sowieckiego (kontakt z siostrą poprzez biuro, losy rodziny, śmierć matki w transporcie, ojciec członkiem Armii Berlinga); 012, ok. 2 min

Przygotowania do wyjazdu do Argentyny (korespondencyjne wyrobienie paszportu); 0012, ok. 5 min

Pytania

Powody emigracji do Argentyny; 012, ok. 6 min

Podróż do Argentyny (1949 rok); 012, ok. 7 min

Pierwsze tygodnie w Argentynie (zakwaterowanie w hotelu, problem ze znalezieniem stałego lokum - „ochrona lokatora” za rządów Perona, wynajem pokoju u znajomego); 012, ok. 12 min

Życie zawodowe w Argentynie (praca w roli elektrotechnika, kurs technika-elektryka); 012, ok. 16 min

Praca w Urugwaju (w stacji transformatorowej, zmiany polityczne, inflacja); 012, ok. 20 min

Emerytura (1985 rok, 1988 rok - dodatkowa praca w Parana, prowincja Entre Rios); 012, ok. 21 min

Stowarzyszenie Polskich Kombatantów (członek zarządu od 1990 roku, 1993 – objęcie stanowiska prezesa Stowarzyszenia, w stowarzyszeniu 70 członków, w tym 20 kombatantów); 012, ok. 24 min

Opowieść o matce i ojcu; 013, ok. 1 min

Gospodarstwo w Jodkiszkach i okolica (rozwój gospodarczy, realia życia na wsi, hodowla, produkcja żywności); 013, ok. 4 min

Historia sąsiadów; 013, ok. 13 min

Rodzeństwo Franciszka Slusarza; 013, ok. 21 min

Wspomnienia o Bieniakoniach (szkoła, stacja doświadczalna - „żyto bieniakońskie”, życie codzienne); 013, ok. 24 min

Lida (gimnazjum, sklepy, więzienie, lotnisko 5. Pułku Lotniczego, wycieczka szkolna na lotnisko, linia kolejowa Warszawa-Wilno-Grodno); 014, ok. 5 min

Żydzi zamieszkali w Lidzie (targi); 014, ok. 8 min

Życie codzienne i czas wolny w Jodkiszkach (radio z muzyką klasyczną, wiadomości ze świata, prasa); 014, ok. 12 min

Podróż z Kazachstanu i dołączenie w szeregi Wojska Polskiego (towarzysze podróży – Franciszek Jakutowicz, Franciszek Klimowski, Dąbrowski, Bolesław Lisowiec); 014, ok. 16 min

Hotel imigracyjny w Argentynie (wygląd budynku: dwupiętrowy, duże sale, zamykany na dzień); 014, ok. 23 min

Pierwsza praca na emigracji (warsztat mechaniczny); 014, ok. 24 min

Umiejętności językowe (znajomość języka włoskiego, nauka języka hiszpańskiego w Wielkiej Brytanii); 25 min

Towarzysze rejsu przez Atlantyk (Polacy, dyskryminacja Hiszpanów); 014, ok. 25 min

Spotkanie z ojcem po latach (lata 60.); 014, ok. 27 min

Praca u Zygmunta Kicińskiego w Argentynie; 014, ok. 32 min

JEDNOSTKA ARCHIWALNA o nazwie Relacja biograficzna Franciszka Slusarza

Ścieżka rekordu

Dane podstawowe

Zawartość rekordu – statystyki

Drzewo rekordu